چرا پشه ها به سمت نور جذب میشوند؟

حتماً بارها حشراتی را که به دور یک لامپ یا منبع روشنایی گرد آمدهاند دیدهاید. نکتة جالب توجّه در این رابطه این است که فقط حشرات نر به سوی نور جلب میشوند.  

به علاوه حشرات به یک میزان نسبت به نور حسّاسیت نشان نمیدهند.

جمع شدن حشرات در اطراف منبع نور از زمان ارسطو توجّه محققین و دانشمندان را به خود جلب کرده است. این پدیده در اواخر قرن نوزدهم میلادی توسط ((اس. دبیلیو فراست)) از دانشگاه پنسیلوانیای ایالات متحدة آمریکا مورد بررسی دقیق قرار گرفت. بعدها یک حشره شناس فرانسوی به نام ((جی. اچ. فابره)) با استفاده از تحقیقات گستردة فراست توانست به نتایج جالب توجّهی دست یابد.

طبق نظریهای که فابره ارئه داد، تشعشعات خاصّی که از منبع نور خارج میشوند، حشرات را به سوی آن جلب میکنند. آزمایشهای دقیقی که امروزه صورت گرفته، این نظریه را ثابت کرده است. در واقع پرتوهای باریک مادون قرمزی که از منبع نور ساطع میشود، حشرات را به سوی خود جلب میکند. این مطالعات روی شب پرهها صورت گرفته است.

در بدن شب پرهها ماده غدهای وجود دارد که هورمونی به نام ((فرومون)) ترشح میکند. این مادّة شیمیایی مقداری تشعشعات مادون قرمز را از خود ساطع میکند که در هوا پخش میشوند. شب پرة نر از فواصل دور این تشعشعات را تشخیص میدهد و به سوی حشره ماده جلب میشود. برخی از شب پرهها تشعشعات حاصل از منبع نور را با حشرة ماده اشتباه میگیرند و به سوی آن میروند. آنها به دور منبع نور میچرخند و به آن نزدیک میشوند. بنابراین منبع نور موجب سردرگمی و گیجی شب پرههای نر میشود.

نور شمع مقدار مناسبی از این تشعشعات را تولید میکند؛ بنابراین حشرات نر بسیاری را به خود جلب میکند. حشرات جذب نورهای مصنوعی دیگری مثل چراغ خیابانها نیز میشوند.

طبق مطالعات انجام شده، فرومونی که حشرات مختلف تولید میکنند با هم متفاوت است. به همین دلیل حسّاسیت حشرات مختلف به منبع نور یکسان نیست. این مسئله در مورد منابع مختلف نور نیز صادق است. اگر یک منبع نور اشعة مادون قرمز تولید نکند، حشرات به سوی ان جلب نمیشوند.