آیا مصرف قرص های ضد بارداری برای زنان ضرر و عوارض دارد؟

یکی از شایع‌ترین روش‌های جلوگیری از بارداری استفاده از قرص‌های OCP است. استفاده از این قرص‌ها روشی مؤثر و بی‌خطر شناخته شده است که قدرت باروری را نیز کاهش نخواهد داد. البته مصرف این داروها برای درمان برخی بیماری‌ها نیز توصیه می‌شود. با این حال خانم‌ها معمولاً ترجیح می‌دهند این قرص‌ها را مصرف نکنند.

اما آیا واقعا مصرف این قرص‌ها خطرناک است؟
دکتر نیلا طبسی، جراح و متخصص زنان و زایمان در گفت‌وگو با «جام‌جم» درباره این روش می‌گوید: «قرص‌های OCP یا همان قرص‌های ضدبارداری برای جلوگیری از باروری خانم‌ها ساخته شده و سیکل قاعدگی را متوقف می‌کند. از سال‌های قبل تا امروز سعی شده میزان دوز دارو کمتر شود، دارو موثرتر عمل کند و همچنین عوارض کمتری نیز برجای بگذارد.»

خانم‌ها اغلب از مصرف این قرص‌ها شکایت دارند و آن را دلیلی برای بروز مشکلات گوارشی، چاقی و اعصاب می‌دانند. در گذشته افراد تصور می‌کردند که مصرف این قرص‌ها باعث ناباروری نیز خواهد شد. دکتر طبسی در این‌باره توضیح می‌دهد: «در گذشته این داروها مورد کم لطفی مردم واقع می‌شد، در حالی که مصرف آنها چنین شرایطی را ایجاد نخواهد کرد. در دوره کنونی پیشرفت‌های پزشکی و دقت بیشتر در مورد نحوه مصرف آنها، عوارض این قرص‌ها را به حداقل رسانده است.»

به گفته وی هر خانمی نسبت به این قرص‌ها، مانند هر داروی دیگری واکنشی متفاوت خواهد داشت و به همین دلیل بروز برخی عوارض غیر قابل اجتناب است. البته عوارض جانبی این قرص‌ها متفاوت هستند ولی معمولا چندان دردسرساز نخواهند بود.

این پزشک متخصص خاطرنشان می‌کند: «اگر تاریخ مصرف قرص‌ها نگذشته باشد و به شیوه صحیح نیز مصرف شوند، معمولا با مصرف قرص‌ها باروری امکان‌پذیر نیست. علاوه بر این بهتر است توجه داشته باشید هر زمانی که مصرف این قرص‌ها قطع شود، بلافاصله قدرت باروری فرد برمی‌گردد.»

به گفته دکتر طبسی افراد باید این قرص‌ها را به شیوه صحیح مصرف کنند و سلیقه و خواست خود را در مصرف آنها دخالت ندهند.

دکتر طبسی با بیان این‌که برخی خانم‌ها هنگامی که قصد دارند به سفرهای زیارتی بروند یا در روزهای ماه مبارک رمضان از این قرص‌ها استفاده می‌کنند، می‌گوید: «این خانم‌ها پس از سفر و به مدت چند ماه باید منتظر تغییراتی در عادت ماهانه خود باشند. بنابراین بهتر است حتماً با نظر پزشک این کار انجام شود تا بررسی‌ها و معاینات لازم انجام شود.»

قرص‌های ضدبارداری و رشد موهای زائد
بسیاری از خانم‌ها مصرف این قرص‌ها را دلیلی برای افزایش رشد موهای زائد می‌دانند. گروهی نیز برخلاف دسته اول، این قرص‌ها را تنها به دلیل کاهش رشد موهای زائد استفاده می‌کنند.طبسی دراین‌باره توضیح می‌دهد: «معمولاً خانم‌ها به محض مشاهده موهایی کلفت و غیر طبیعی برای پیشگیری از رشد آنها، با مراجعه به پزشک اقدام به درمان می‌کنند. پزشکان نیز ممکن است پس از بررسی‌های دقیق و معاینات لازم، برای پیشگیری از افزایش رشد این موها استفاده از نوع خاصی از این قرص‌ها را پیشنهاد کنند.»

وی می‌افزاید: «هرچند این قرص‌ها مانع افزایش تعداد موهای زائد می‌شود، ولی در مورد حذف موهایی که وجود دارند موثر نخواهد بود. فردی که این شیوه درمان را شروع می‌کند باید دقت داشته باشد که روند این نوع درمان به نسبت طولانی است. بنابراین چنانچه فردی بدون دلیل اقدام به این کار ‌کند، باید انتظار عوارضی را نیز داشته باشد.»

موارد منع مصرف دارو
این دارو هم مانند دیگر داروها تداخلات و عوارضی در پی خواهد داشت. بنابراین افراد نباید بدون نظر پزشک این دارو را مصرف کنند. دکتر طبسی در این‌باره تاکید می‌کند: «افرادی که با بیماری‌های کبدی یا مشکلات دفع کلیوی روبه‌رو هستند و کسانی که صرع دارند و داروهای مربوط به آن را مصرف می‌کنند، باید در این زمینه دقت و با پزشک خود مشورت کنند.»

وی می‌گوید: «کسانی که سابقه بیماری‌های قلبی یا سردردهای میگرنی شدید دارند نیز باید تا جایی که ممکن است از این قرص‌ها کمتر استفاده کنند.»

درمان کیست‌های تخمدان
این قرص‌ها برای درمان برخی بیماری‌ها و مشکلات نیز استفاده می‌شود. دکتر طبسی با اشاره به این که استفاده از این قرص‌ها درمانی موثر و مناسب برای کیست‌های تخمدان به شمار می‌رود، می‌گوید:‌«برای درمان و بهبود کیست‌های تخمدانی که از بین نمی‌رود از این قرص‌ها استفاده می‌شود. در چنین شرایطی مصرف این داروها مفید است و هیچ‌گونه عوارض جدی در پی نخواهد داشت.»

قرص‌های ضدبارداری و سرطان و پوکی استخوان
برخی نیز چنین تصور می‌کنند که مصرف این قرص‌ها سبب پوکی استخوان می‌شود. دکتر نیلا طبسی با رد این باور توضیح می‌دهد: «مصرف این داروها باعث ابتلا به پوکی استخوان نمی‌شود و چنین تصوری از نظر علمی صحیح نیست. در واقع پزشکان برای کسانی که دچار پوکی استخوان هستند، درمان‌های هورمونی را نیز همراه با درمان‌های استخوانی شروع می‌کنند تا شرایط بهتر شود.»

شاید خیلی از خانم‌ها از بروز سرطان در نتیجه مصرف این قرص‌ها هراس داشته باشند و به همین دلیل آن را کنار بگذارند. این متخصص زنان و زایمان در این‌باره یادآور می‌شود: «این قرص‌ها از بروز سرطان‌های تخمدان و رحم جلوگیری می‌کند. البته معمولاً پزشکان سعی می‌کنند چنانچه مشکل خاصی وجود نداشته باشد برای پیشگیری از بروز سرطان سینه، پس از سنین یائسگی درمان‌های هورمونی را انجام ندهند.»

وی تاکید می‌کند که این قرص‌ها روشی موثر است که عوارض چندانی نیز برجای نمی‌گذارد، اما برخی مردم به دلیل دشواری و ترس از استفاده روزانه دارو، این قرص را کنار می‌گذارند.